เราคงคุ้นเคยกันกับซองสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ ในถุงขนม วัตถุนั้นก็คือ ซิลิก้าเจล (Silica Gel) สกัดได้จากทรายขาวผสมกำมะถัน มีลักษณะเป็นเม็ดกลม ๆ มีหลายสี เพื่อใช้สำหรับกันชื้นในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อไม่ให้คุณสมบัติของสินค้าเปลี่ยนไป ป้องกันการเกิดเชื้อรา หรือความกรุบกรอบของขนมไม่ให้เสียไป ซึ่งนอกจากจะพบในขนมแล้ว ยังพบได้ในซองยา หรือเฟอร์นิเจอร์หนัง และสารดูดความชื้น ทำประโยชน์ได้มากกว่าที่คิดอีกด้วย

การทำงานของ ซองกันชื้น ซิก้าเจล  

การทำงานของมันก็คือ เมื่อเม็ดซิลิก้าเริ่มดูดซับความชื้นก็จะทำให้เม็ดซิลิก้าจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีชมพูอย่างช้าๆ และเมื่อมันเปลี่ยนเป็นสีชมพูทั้งเม็ดก็แสดงว่าเจ้าซิลิก้านั้นดูซับความชื้นเต็มที่แล้ว ซึ่งแสดงในเห็นว่าหากเรานำเอาซองสารกันชื้นไปใส่ไว้ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์หรือขนมต่างๆ แล้วมันมีสีที่เปลี่ยนไปแสดงว่า อุปกรณ์ของเราเริ่มมีความชื้นที่มากเกินไปซึ่งก็อาจจะก่อให้เกิดความเสียหายต่ออุปกรณ์เหล่านั้นได้ ฉะนั้นเมื่อเห็นว่ามันเปลี่ยนเป็นสีชมพูแล้วก็ควรที่จะรีบเปลี่ยนซองสารกันชื้นซองใหม่เพื่อเป็นการรักษาคุณภาพของอุปกรณ์เหล่านั้น 

ซองกันชื้นหรือซิลิก้าเจล ไม่มีวันหมดอายุ ไม่มีอันตรายทางเคมี นอกจากนี้มันยังสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ เพียงแค่ทำการไล่ความชื้นออกจากเม็ดซิลิก้าด้วยการอบที่อุณหภูมิ 180 องศาเซลเซียส หรือจะนำไปตากแดดก็ได้เช่นกัน เพียงเท่านี้ก็จะสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้แล้ว

ซิลิก้าเจล (Silica Gel) มีทั้งหมดกี่ชนิด

1. ชนิดเม็ดสีขาว (White Silica Gel)

มีคุณสมบัติในการดูดความชื้นประมาณ 35-40% ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางแต่ละเม็ดประมาณ2-5 มิลลิเมตร

2. ชนิดเม็ดสีน้ำเงิน (Blue Silica Gel)

มีคุณสมบัติในการดูดความชื้นเหมือนกับเม็ดใสทุกประการเพียงแต่มีการเพิ่มสารพิเศษ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ในการตรวจวัดปริมาณความชื้นที่กักเก็บไว้ ทำให้ผู้ใช้รู้ว่ามีการเก็บความชื้นไว้ในปริมาณเท่าไรโดยจะแสดงเป็นสีน้ำเงินและสีชมพู คือเม็ดเป็นสีน้ำเงิน คือสารดูดความชื้นที่ไม่ได้ใช้งานหรือยังไม่ทำงาน ส่วนเม็ดที่เป็นสีชมพูหรือสีม่วงอ่อน คือได้มีการใช้งานมาบ้างแล้ว ช่างภาพหลาย ๆ คนน่าจะคุ้นเคยกับชนิดนี้เป็นอย่างดี

3. ชนิดเม็ดสีส้ม (Orange Silica Gel)

มีคุณสมบัติเหมือนกับชนิดสีน้ำเงินทุกอย่าง แต่การทำงาน จะเปลี่ยนจากสีส้มเป็นสีเขียวอ่อน  ซิลิก้าเจลชนิดนี้ยังไม่ได้รับความนิยมในเมืองไทยเนื่องจากมีราคาค่อนข้างสูง

4. ชนิดเม็ดทราย (Silica Sand) 

มีคุณสมบัติในการดูดความชื้นเหมือนกับเม็ดใสทุกอย่างแตกต่างกันที่ขนาดของเม็ดของสาร ซึ่งชนิดเม็ดทราย จะมีขนาดประมาณ 1 มิลลิเมตรเท่านั้น

ประโยชน์ของ ซองกันชื้น ทำอะไรได้บ้าง 

 ซองกันชื้น เราสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในบ้านได้ เช่น

1. ดูดความชื้นจากโทรศัพท์ เช่นเดียวกับข้าวสาร ซิลิก้าเจลสามารถใช้ดูดความชื้นจากโทรศัพท์ที่ตกน้ำได้เหมือนกัน วิธีใช้ให้ใส่โทรศัพท์ลงไปในถุงพลาสติก จากนั้นเทข้าวสารและซิลิก้าเจล 4-5 ซอง ไว้ในถุงเดียวกัน ทิ้งไว้ประมาณ 1 คืน

2. ปกป้องเครื่องเงินจากสนิม ซิลิก้าเจลมีคุณสมบัติช่วยดูดความชื้น ดังนั้นใครที่ชอบสะสมเครื่องเงิน ลองหาซิลิก้าเจลมาใส่ไว้ในที่เก็บเครื่องเงิน 2-3 ซอง รับรองเครื่องเงินจะเงางาม ไม่มีสนิมมาเกาะอย่างแน่นอน

3. กำจัดกลิ่นในกระเป๋าเดินทาง กระเป๋าเดินทางใบใหญ่ที่เก็บไว้นาน แน่นอนว่าต้องมีกลิ่นไม่พึงประสงค์ ก่อนจะเก็บกระเป๋าเดินทาง ควรใส่ซองซิลิก้าเจลในกระเป๋าหรือระหว่างเดินทาง จะช่วยดูดความชื้นอันเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดกลิ่นอับออกไปได้

4. รักษาเมล็ดพันธุ์พืช หลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตเมล็ดพันธุ์ผักสวนครัว ต้นไม้ หรือดอกไม้ ที่ปลูกนั้นต้องเก็บให้ดี เพราะถ้าหากได้รับความชื้นที่เพียงพอ เมล็ดพันธุ์ก็จะเจริญเติบโตได้ง่ายกว่า วิธีใช้ซิลิก้าเจลเพื่อคงสภาพเมล็ดพันธุ์พืช คือ ตากเมล็ดพันธุ์ให้แห้งสนิท แพ็กใส่ถุงซิปล็อกเล็ก ๆ จากนั้นเก็บใส่กล่องรวมกับถุงซิลิก้าเจล

5. รักษาคุณภาพของยาและวิตามิน ถึงแม้ว่าจะเก็บยาและวิตามินไว้ในกระปุกอย่างดี แต่ตอนเปิดฝาความชื้นภายนอกอาจจะเข้าไปสัมผัสกับยาในกระปุกและทำให้เสื่อมสภาพได้ การใช้ซิลิกาเจลรักษาสภาพของยาไม่จำเป็นต้องให้ซิลิก้าเจลสัมผัสกับตัวยาโดยตรง ใช้ให้เทปใสติดซองซิลิก้าเจลไว้ด้านล่างของฝาปิดกระปุกแทน

6. ดอกไม้แห้งเร็วขึ้น ดอกไม้แห้งในการประดิษฐ์ประดอยหรือ DIY ของใช้ ของขวัญ ถ้าอยากให้ดอกไม้แห้งเร็วขึ้น ให้วางซิลิก้าเจลใต้ปกหนังสือที่ใช้ทับดอกไม้ จะสามารถย่นระยะเวลา ทำให้ดอกไม้แห้งเร็วขึ้นนั่นเอง

7. ปกป้องเอกสารสำคัญ กระดาษเป็นวัสดุที่โดนน้ำหรือความชื้นแล้วจะเสียหาย โดยเฉพาะกระดาษที่มีหมึก ความชื้นอาจจะทำให้หมึกเลอะหรือกระดาษอาจจะขึ้นราได้ สามารถปกป้องเอกสารสำคัญให้อยู่ได้นาน ๆ ด้วยการใส่ซองซิลิก้าเจลลงไปในกล่องเก็บเอกสารหรือลิ้นชักเก็บแฟ้ม

8. ยืดอายุการใช้งานใบมีดโกน ใบมีดโกนมักจะมีอายุการใช้งานที่ไม่ค่อยจะนานนัก ยิ่งถ้าปล่อยให้โดนความชื้นเป็นเวลานาน ใบมีดโดนจะเกิดสนิม ดังนั้นควรเช็ดใบมีดโกนหลังทำความสะอาด รองก้นกล่องสุญญากาศด้วยถุงซิลิก้าเจลให้เต็มก้นกล่อง จากนั้นค่อยนำใบมีดโกนเก็บลงไป

9. ป้องกันเสื้อผ้าขึ้นรา สำหรับเสื้อผ้าที่เปียกชื้นหรือยังไม่สนิทแต่ต้องเก็บใส่กระเป๋าอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ อาจจะทำให้เสื้อผ้าขึ้นรา ดังนั้นก่อนนำเสื้อผ้าใส่กระเป๋าให้พับเสื้อผ้าใส่ถุงพลาสติก ใส่ถุงซิลิก้าเจลลงไปสัก 2-3 ซอง จากนั้นจึงค่อยเก็บใส่กระเป๋า

10. ไล่ฝ้าบนกระจก เวลาฝนตกกระจกบ้านหรือกระจกรถมักจะมีฝ้าเกาะ บดบังทัศนียภาพด้านนอกจนหมด เคลียร์กระจกให้ใสปิ๊งด้วยซิลิก้าเจล โดยวางถุงซิลิก้าเจลไว้ตามขอบหน้าต่าง ใช้เวลาไม่นานกระจกก็กลับมาใสเหมือนเดิม

ซองกันชื้นในอาหาร อันตรายหรือไม่ อันตรายหรือไม่?

ซองกันชื้น ซิลิก้าเจลไม่มีสารเคมีอย่างอื่นผสมอยู่ จึงไม่ใช่สารพิษ (non-toxic) แต่ “ห้ามรับประทาน” เพราะซิลิก้าเจล ไม่ใช่อาหาร และหากรับประทานเข้าไปอาจทำให้สำลักและอุดตันทางเดินหายใจเป็นอันตรายได้

แต่หากซิลิกาเจลที่มีสารเคมีอื่นผสม หรือที่เรียกว่า “Indicator” เช่น โคบอลต์ ที่เมื่อโดนความชื้นจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู แต่เมื่ออยู่ในที่แห้ง จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินนั้น อาจเป็นสารก่อมะเร็งได้

สรุปได้ว่า ซองกันชื้น เม็ดซิลิกาเจลสีขาวที่ใส่ในกระปุกยาหรือซองขนม จะไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าเป็นเม็ดสีน้ำเงินอาจเป็นอันตราย เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งได้ แต่ถึงแม้ว่าซิลิกาเจลเม็ดสีขาวจะไม่มีอันตราย แต่ก็ควรแนะนำคนไข้หรือคนใกล้ตัวว่า ไม่ควรรับประทานจะดีกว่า

ประโยชน์ของ สารดูดความชื้น (Silica Gel)

☛ สามารถดูดความชื้นได้ถึง 30 % ของน้ำหนักตัวเอง

☛ ไม่มีวันหมดอายุ หากเก็บในที่ที่ไม่มีอากาศ หรือความชื้น

☛ ไม่ใช่ วัตถุไวไฟ

☛ บรรจุได้หลากหลายขนาด สะดวกในการเลือกใช้

☛ สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้โดยวิธีการอบที่ อุณหภูมิ 180 องศาเซลเซียล เป็นเวลา 2 ชม.

ข้อควรระวัง

❌อย่าสูดดมไอระเหย

❌ ควรแยกภาชนะทุกชิ้นที่ใส่ซิลิก้าเจลออกจากอาหาร ไม่ว่าจะเป็น ถ้วย ไมโครเวฟ กระทะ

❌ สิ่งสำคัญเวลาทำเสร็จใหม่ ๆ ซิลิก้าเจลจะร้อนมาก อย่าเอามือไปโดน อาจจะทำให้มือพองได้